A- Firmalar, Deprem Bölgesindeki Alacaklarını Nasıl Zarar Yazabilir?
213 Sayılı Vergi Usul Kanununun 323.Maddesi uyarınca kazai bir hükme veya kanaat verici bir vesikaya göre tahsiline artık imkan kalmayan alacaklar değersiz alacaktır. Değersiz alacaklar, bu mahiyete girdikleri tarihte tasarruf değerlerini kaybederler ve kayıtlı değerleriyle zarara geçirilerek yok edilirler.
Deprem bölgesindeki firmaların ortakları depremde hayatlarını kaybetmiş, mal varlıklarını kaybetmiş olabilir.
Bu durumda, deprem bölgesindeki firmalardan alacaklı olan firmalarca, aşağıdaki koşulların gerçekleşmesi halinde bu alacakların, 213 Sayılı Vergi Usul Kanununun 323.Maddesi uyarınca “Değersiz Alacak” olarak muhasebeleştirilerek zarar yazılması mümkün bulunmaktadır.
1-Koşullar:
2-Kanaat Verici Belgeler:
B-Deprem Nedeniyle Değersiz Hale Gelen Alacakların KDV’si Nasıl İndirim Konusu Yapılır?
KDV Kanununun 29/4 Maddesi uyarınca VUK’nun 322.Maddesine göre değersiz hale gelen alacaklara ilişkin hesaplanan ve beyan edilen KDV, alacağın zarar yazıldığı vergilendirme döneminde indirim konusu yapılabilir
Şu kadar ki Vergi Usul Kanununun 323 üncü maddesine göre karşılık ayrılmak suretiyle gelir veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak dikkate alınan KDV’nin, indirim konusu yapılabilmesi için gelir veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde gelir olarak dikkate alınması şarttır.
Yine, KDV Kanununun 30/e Maddesi uyarınca Vergi Usul Kanununun 322.Maddesine göre değersiz hale gelen alacaklara ilişkin alıcı tarafından ödenmeyen KDV, indirim konusu yapılamayacağından, bu KDV’nin indirimden çıkarılması şarttır.
C- Deprem Nedeniyle Değersiz Hale Gelen Alacaklar, Nasıl Muhasebeleştirilir?
|
Alacak Türleri |
Vergi Muhasebesi |
|
Değersiz Alacaklar (V.U.K 322) |
1-Mukayyet (Muhasebe Defterlerindeki) Değerleri İle “689-Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar” Hesabına Geçirilerek Yok Edilir |
|
|
2-Değersiz Alacaklar KDV Hariç “689-Diğer Olağandışı Gider ve Zarar” Hesabına Yazılır. |
|
|
3-Değersiz Alacaklar, “101-Alınan Çekler” veya “121-Alacak Senetleri” Hesapları Borçlandırılarak, “689-Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar” Hesabı Alacaklandırılarak Muhasebeleştirilir. |
|
|
4-KDV, “689-Diğer Olağandışı Gider ve Zarar” Hesabına Yazılamaz. |
|
|
5-Değersiz Alacağın, “689-Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar” Hesabına Yazıldığı Dönemde KDV İndirim Konusu Yapılabilir (Önceden 391’e Kaydedilen KDV 191’e Alınabilir) |
|
|
6-Şüpheli Alacak Olarak Karşılık Giderine Dahil Edilen KDV, Alacağın Değersiz Hale Gelmesi Halinde “191-İndirilecek KDV” Hesabı Borçlandırılarak ve “679-Diğer Olağandışı Gelir ve Kârlar” Hesabı Alakalandırılarak Muhasebeleştirilir
|
Örnek-:
| Değersiz Alacakla İlgili Bilgiler | Açıklama |
| Alacaklaı Firma | (Ç) Mobilya A.Ş.(İnegöl) |
| Borçlu Firma | (Y) Mobilya A.Ş.(Hatay) |
| Satış Faturası Tarihi | 15.01.2023 |
| Satılan Mobilya Tutarı (KDV Hariç) (TL) | 20.000.000 |
| Hesaplanan KDV | 1.600.000 |
| Alınan Çek Bedeli | 21.600.000 |
| Çekin Vadesi | 10.02.2023 |
| Alacaktan Vazgeçildiğine Dair Kanaat Verici Vesika | Mahkeme Kararı |
| Mahkeme Karar Tarihi | 30.06.2023 |
| Borçlu Hesaplar | Alacaklı Hesaplar | Borç Tutarı (TL) | Alacak Tutarı (TL) |
| 689-DİĞER OLAĞANDIŞI GİDER VE ZARARLAR | 20.000.000 | ||
| 191-İNDİRİLECEK KDV | 1.600.000 | ||
| 101-ALINAN ÇEKLER | 21.600.000 | ||
| Değersiz Alacak Kaydı |
Kaynak:
| Yasal Dayanak | Madde, Bölüm veya Sayı |
| 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu | Madde 322 |
| 3065 Sayılı KDV Kanunu | 29/4 ve 30/e |
| İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı Özelgesi(Değersiz Alacaklar) | 04.09.2013 - 1435 |
| Manisa Vergi Dairesi Başkanlığı Özelgesi(Şüpheli Alacaklar) | 15.05.2018 - 64872 |
| Kayseri Vergi Dairesi Başkanlığı Özelgesi(Vazgeçilen Alacaklar) | 24.04.2017 - 15708 |
Kaynak: www.MuhasebeTR.com