14/10/2021 tarihli ve 7338 sayılı Kanunla, Vergi Usul Kanununda yer alan cezalarda indirim uygulaması ile tarhiyat öncesi ve tarhiyat sonrası uzlaşma hükümlerinde değişiklikler yapılmıştır. Yapılan değişiklikler, 26/10/2021 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Mükellefler, adlarına tarh edilen vergi ve kesilen cezalar için düzenlenen vergi/ceza ihbarnamesinin tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde dava açma, uzlaşma ve cezada indirim talep etme gibi haklara sahip bulunmaktadır.
1- Vergi Cezalarında İndirim Uygulaması Nedir?
Mükellefler veya vergi sorumluları adına düzenlenmiş olan vergi ziyaı cezası, usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezaları ile uzlaşmanın gerçekleşmesi durumunda ise uzlaşılan cezanın belli bir oranda indirim yapılmak suretiyle kalan tutarın ödenmesine imkan sağlayan bir kolaylıktır.
2- İndirim Uygulaması Kapsamına Hangi Cezalar Girmektedir?
İndirim uygulamasının kapsamına;
• Vergi ziyaı cezası,
• Usulsüzlük cezası,
• Özel usulsüzlük cezası, girmektedir.
Vergi aslına bağlı olmaksızın, düzenlenen usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezaları indirimden yararlanır.
3- İndirim Uygulamasından Kimler Yararlanabilir?
Cezalarda indirim uygulamasından, mükellef veya vergi sorumlusu olan ceza muhatapları yararlanabilir.
4- Cezalarda İndirim Uygulamasından Yararlanmanın Şartları Nelerdir?
Cezalarda indirim uygulamasından:
• İhbarnamenin tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde ilgili vergi dairesine başvurulması,
• İkmalen, re’sen veya idarece tarh edilen vergi veya vergi farkının ve indirimden kalan vergi ziyaı, usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarının vadesinde veya 6183 sayılı Kanunda belirtilen türden teminat gösterilerek vadesinin bitmesinden itibaren 3 ay içinde ödenmesi,
• Uzlaşmanın vaki olması durumunda, üzerinde uzlaşılan vergiyi veya vergi farkının ve indirimden kalan vergi ziyaı, usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarının belirlenen süreler içinde ödenmesi,
• İhbarnamenin dava konusu yapılmamış olması,
şartıyla yararlanılabilir.
5- Cezalarda İndirim Oranları Nedir?
• Vergi Ziyaı, Usulsüzlük ve Özel Usulsüzlük Cezalarının yarısı (%50),
• Uzlaşmanın vaki olması durumunda, üzerinde uzlaşılan vergi veya vergi farkının tamamı ile vergi cezaları ödeme süreleri içinde ödenirse üzerinde uzlaşılan cezanın %25'i, indirilir.
Mükellef veya vergi sorumlusu ödeyeceğini bildirdiği vergi ve vergi cezasını süresinde ödemez veya dava konusu yaparsa cezalarda indirimden yararlanamaz.
6- İndirimden Faydalanmak İsteyen Mükellef veya Vergi Sorumlusu Nereye ve Nasıl Başvuru Yapabileceklerdir?
Mükellef veya vergi sorumlusu cezalarda indirim talep dilekçelerini, ihbarnamenin tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde bağlı bulundukları vergi dairesine yapabilecekleri gibi İnteraktif Vergi Dairesini kullanarak elektronik ortamda da yapabileceklerdir.
Başkanlığımız elektronik uygulamalarından İnteraktif Vergi Dairesine (ivd.gib.gov.tr) veya uygulama marketlerden mobil cihazlara indirilebilecek GİB Mobil uygulamasına; kullanıcı bilgileri (kullanıcı kodu/T.C. kimlik numarası/vergi kimlik numarası) ve şifre (önceden edinilmiş olan İnternet Vergi Dairesi, Hazır Beyan Sistemi, Defter Beyan Sistemi veya e-Beyanname Sistemi şifresi) veya e-Devlet şifresi ile, kullanıcı kodu ve şifre yok ise "e-Devlet ile Kayıt Ol" adımından kullanıcı kodu ve şifre edinerek giriş yapılabilecektir.
Ayrıca bağlı olunan vergi dairesine şifre talebi için başvuruda bulunulması da mümkündür. Bununla birlikte, e-Devlet (www.turkiye.gov.tr) üzerinden giriş yaptıktan sonra veya internet bankacılığı üzerinden e-Devlet sayfası kanalıyla da İnteraktif Vergi Dairesine geçiş yapılabilmektedir.
İnteraktif Vergi Dairesine giriş yaptıktan sonra, vergi ceza ihbarnamesi indirim talep dilekçesi, "İşlem Başlat/Vergi İşlemleri/Vergi Ceza İhbarnamesi İndirim/Uzlaşma Talebi Dilekçesi" adımından oluşturularak, vergi dairesine elektronik ortamda iletilmektedir. Vergi dairesine iletilen dilekçenin durumu ise ''İşlem Durumlarım ve Sonuçları/Dilekçelerim'' menüsünden takip edilebilmektedir.
7- Dava Açan Mükellef İndirim Uygulamasından Yararlanabilir mi?
Vergi/ceza ihbarnamesinin tebliği üzerine dava açılmasına rağmen, cezalarda indirimden yararlanmak için belirlenen otuz günlük başvurusu süresi dolmadan ve vergi mahkemesi karar vermeden önce vergi davasından vazgeçilmesi halinde, cezalarda indirimden yararlanılması mümkün bulunmaktadır.
İhbarnamenin tebliğinden itibaren otuz günlük başvuru süresinin sona ermesinden sonra davadan vazgeçilmesi halinde, cezalarda indirimden yararlanılması mümkün değildir.
8- İndirim Talebinden Sonra Yasal Süre İçinde Dava Açılabilir mi?
Mükellef veya vergi sorumlusu, ihbarnamenin tebliğ tarihinden itibaren 30 günlük başvuru süresi geçmeden, cezalarda indirim talebinden vazgeçerek dava açabilir.
9- Uzlaşma Talebinde Bulunan Mükellef İndirim Uygulamasından Yararlanabilir mi?
Mükellef veya vergi sorumlusunun, ihbarnamenin tebliğ tarihinden itibaren 30 günlük başvuru süresi geçmeden, uzlaşma tutanağının imzalanmasına kadar uzlaşma talebinden vazgeçtiğini bildirmesi halinde cezalarda indirim uygulamasından yararlanması mümkündür.
Mükellef vergi ziyaına kaçakçılık sayılan fiillerle sebebiyet verirse bu ceza için ceza indirimi hükümlerinden yararlanabilir, uzlaşma
hükümlerinden ise yararlanamaz.
10- İndirim Talebinden Vazgeçerek Yasal Süre İçinde Uzlaşma Talep Etmek Mümkün müdür?
Mükellef veya vergi sorumlularının adlarına tarh edilen vergi ve kesilen cezalar için önce indirim uygulanması talebinde bulunup, daha sonra ihbarnamenin tebliğ tarihini takip eden 30 günlük süre içerisinde ödenmemiş tutarlar için bu taleplerinden vazgeçtiklerini bir dilekçe ile beyan etmek suretiyle uzlaşma hükümlerinden yararlanmaları mümkün bulunmaktadır.
Ancak, düzenlenen ihbarnamelerdeki tutarlar için indirim uygulamasından yararlanıp ödeme yapıldıktan sonra, uzlaşma hükümlerinden yararlanılması mümkün değildir.
11- Uzlaşmanın Gerçekleşmesi Durumunda Uzlaşılan Cezada İndirim İmkanı Var mıdır?
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 376 ncı maddesinde 7338 sayılı Kanunla yapılan değişiklikle, uzlaşmanın vaki olması durumunda üzerinde uzlaşılan vergi veya vergi farkının tamamı ile vergi cezalarının ödeme süreleri içinde ödenmesi halinde üzerinde uzlaşılan cezanın %25’i indirilir.
Ayrıca, uzlaşma kapsamına alınan usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarının tutarı, 213 sayılı Kanunun mükerrer 414 üncü maddesi uyarınca her yıl bir önceki yıla ilişkin olarak Vergi Usul Kanununun mükerrer 298 inci maddesine göre tespit edilen yeniden değerleme oranında artırılmak suretiyle belirlendiğinden, söz konusu belirlemeye istinaden 1/1/2022 tarihinden itibaren 6.800 Türk lirasını aşan usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarına tarhiyat öncesi ve tarhiyat sonrası uzlaşma imkanı getirilmiştir. Uzlaşmaya konu edilebilecek usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarının tespitinde cezayı gerektiren fiil bazında kesilecek toplam ceza tutarı dikkate alınacaktır.
Böylece, vergi ziyaı cezasının yanı sıra 6.800 Türk lirasını aşan ve üzerinde uzlaşılan usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarının, 1 ay içinde ödenmesi durumunda %25’i indirilir.
12- 2022 Yılında 6.800 TL’yi Aşmayan Usulsüzlük ve Özel Usulsüzlük Cezaları İçin İndirim Oranı Nedir?
7338 sayılı Kanunla değişen 213 sayılı VUK’un Ek 1 inci maddesine göre; tarhiyat sonrası uzlaşma kapsamında, 2022 yılında 6.800 Türk lirasını aşmayan usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezaları için cezalarda indirim oranı %50 artırımlı olarak uygulanacaktır.
Buna göre, 6.800 Türk lirasını aşmayan usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezaları için indirim oranı %75 olarak uygulanacaktır.
Düzenlemeye göre uzlaşmaya konu edilebilecek usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarının tespitinde cezayı gerektiren fiil bazında kesilecek toplam ceza tutarı dikkate alınacaktır.
Örnek: Serbest meslek erbabı olarak faaliyet gösteren doktor (A), 20/1/2022 tarihinde faaliyetine son vermiş ve ücretli olarak çalışmak üzere bir hastane ile anlaşmıştır. Mükellef işi terk bildirimini süresinden sonra 7/3/2022 tarihinde yapmıştır.
Vergi dairesi, işi terk bildirimini süresinde yapmaması nedeniyle VUK’un 352/II. maddesine göre 95 TL II. derece usulsüzlük cezası kesmiş ve 7/3/2022 tarihinde tebliğ etmiştir.
Düzenlenen usulsüzlük cezası 6.800 TL’yi aşmadığı için uzlaşma kapsamına girmemektedir.
Mükellef, usulsüzlük cezası için dava açma yoluna gitmemiş ve 14/3/2022 tarihinde VUK’un 376. Maddesine göre cezalarda indirim talebinde bulunmuştur.
Mükellef söz konusu usulsüzlük cezası için tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde cezalarda indirim talebinde bulunduğundan ve 6.800 Türk lirasını aşmayan usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezaları için indirim oranı %50 artırımlı olarak uygulanacaktır. Bu durumda usulsüzlük cezalarında %50 olarak uygulanan indirim oranı %50 artırım sonucunda %75 olarak uygulanacaktır.
Buna göre, usulsüzlük cezasının %75’i olan (95X%75) 71,25 TL’si indirilecek ve kalan 23,75 TL’si 30 günlük sürenin son günü olan 6/4/2022 tarihinden itibaren 1 ay içinde yani 6/5/2022 tarihinde kadar ödenmesi gerekmektedir.
Bu tarihe kadar ödenmemesi durumunda, indirim konusu yapılan 71,25 TL’si ilave olarak tahakkuk edilecektir.
13- Cezalarda İndirim Sonrasında Tahakkuk Eden Tutarın Ödemesi Ne Zaman Yapılır?
• Tarh edilen vergi ile indirim uygulaması sonrasında tahakkuk eden ceza tutarının; vadesinde (tahakkuk tarihinden başlayarak bir ay içinde) veya 6183 sayılı Kanunda belirtilen türden teminat gösterilmesi durumunda vadesinin bitmesinden itibaren 3 ay içinde ödenmesi gerekir.
• Uzlaşmanın gerçekleşmesi durumunda, uzlaşma tutanağı vergi ve cezaların ödeme zamanlarından önce ilgiliye tebliğ edilmişse kanuni ödeme zamanlarında; ödeme zamanları kısmen veya tamamen geçtikten sonra tebliğ edilmişse ödeme süreleri geçmiş olanların uzlaşma tutanağının tebliğinden itibaren bir ay içinde ödenmesi gerekir.
14- Cezalarda İndirim Şartlarına Uyulmaması Halinde Ne Yapılır?
Cezalarda indirim talebi üzerine tahakkuk ettirilen vergi ile indirimden arta kalan cezanın süresinde ödenmediğinin tespit edilmesi hâlinde, cezalarda indirim uygulaması ihlal edilmiş sayılmaktadır ve indirilen ceza tutarı tekrar tahakkuk ettirilerek ceza eski haline dönmektedir. Cezalarda indirim uygulamasından yararlanabilmek için vergi aslı ve indirimden sonra arta kalan cezanın ödenmiş olması gerekmektedir.
Ayrıca, teminat gösterilmesi nedeniyle verilen üç aylık sürede ödeme yapılmamış ise verilen süre normal vadeye dönüştürülür. Mükellefin göstermiş olduğu teminat paraya çevrilir.
15- İndirim Sonrası Tahakkuk Eden Cezaların Ödeme KanaNarı Nelerdir?
Cezalarda indirim sonrası tahakkuk eden cezalar;
• ivd.gib.gov.tr adresinden veya GİB Mobil uygulamasından ister İnteraktif Vergi Dairesine giriş yaparak, ister giriş yapmadan Hızlı Ödeme adımlarından “Belge Numarası İle Ödeme” adımı üzerinden;
• Anlaşmalı bankaların banka kartları veya banka hesabından,
• Yabancı ülkede faaliyet gösteren bankaların kredi kartları, banka kartları ve diğer ödeme yöntemleri ile
• Anlaşmalı bankaların;
• Şubelerinden,
• Alternatif ödeme kanallarından (İnternet Bankacılığı, Telefon Bankacılığı, Mobil Bankacılık vb.),
• PTT işyerlerinden,
• Tüm vergi dairelerinden, ödenebilir.
GİB
(28.09.2022)