Bildiğiniz üzere, 2023 takvim yılında kullanılacak defterlerin tasdik süresi 31.12.2022 tarihinde sona ermektedir. Vergi Usul Kanunu, Türk Ticaret Kanunu, Damga Vergisi Kanunu, SPK hükümleri ve ilgili Tebliğ maddelerine göre konuya açıklık getirmeye çalışılacaktır.
A) GELİR VERGİSİ MÜKELLEFLERİ
(Gerçek Kişiler, Kollektif Ve Komandit Şirketler)
1. Yevmiye Defteri: Tasdiki zorunludur.
2. Defteri Kebir: Tasdiki zorunludur.
3. Envanter Defteri: Tasdiki zorunludur.
4. Genel Kurul Toplantı Ve Müzakere Defteri: Bilanço Esasına Göre Tutulacak Defterler (Gerçek Kişiler) için zorunlu değildir. Kollektif ve Komandit şirketler için tutulması zorunludur. (1)
Not) İşletme esasına göre tutulacak defterler, serbest meslek erbabının defterleri ve gerçek usule tabi çiftçilerin defterleri, GİB web sayfası “Defter-Beyan” sisteminden elektronik ortamda tutulacağından defter tasdiki yaptırılmayacaklardır. (2) Çiftçiler, diledikleri takdirde çiftçi işletme defteri yerine bilanço esasına göre de defter tutabilirler. (3)
B) KURUMLAR VERGİSİ MÜKELLEFLERİ
(Anonim, Limited Şirketler, Dernek ve Vakıflara Ait İktisadi İşletmeler, Kooperatifler)
1. Yevmiye Defteri: Tasdiki zorunludur.
2. Defteri Kebir: VUK’na göre tasdiki zorunlu değildir ancak Türk Ticaret Kanunu’na göre zorunludur. Ticari davalara delil olabilmesi için tasdik yapılmasında fayda vardır. Bunlara ek olarak, halka açık şirketlerde defteri kebirin tasdiki Sermaye Piyasası Kanunu’na göre zorunludur.
3. Envanter Defteri: Tasdiki zorunludur.
4. Damga Vergisi Defteri: Anonim şirketler ve ihtiyari olarak sürekli damga vergisi mükellefiyeti tesis ettirenler Damga Vergisi Defteri tutmak zorundadır.
5. Yönetim Kurulu Karar Defteri: Anonim şirketler ve Kooperatifler yönetim kurulu karar defteri tutmak zorundadır.
6. Müdürler Kurulu Karar Defteri: Limited şirketler tarafından kullanılmakta ancak tutulması zorunlu değildir. Müdürler kurulu karar defterinin tutulması halinde açılış ve kapanış onayları dâhil olmak üzere yönetim kurulu karar defterine ilişkin hükümler uygulanır.
7. Pay Defteri: Anonim, Limited şirketler ile Kooperatifler ’de ilk kuruluşta tasdiki gerekir. Mevcut durumda kullanılmakta olan pay defteri yeterli yaprakları bulunmak kaydıyla açılış onayı yapılmaksızın kullanılmaya devam edilebilir. (4)
8. Genel Kurul Toplantı ve Müzakere Defteri: Anonim, Limited şirketler ve Kooperatifler için tutulması zorunludur. Mevcut durumda kullanılmakta olan genel kurul toplantı ve müzakere defteri yeterli yaprakları bulunmak kaydıyla açılış onayı yapılmaksızın kullanılmaya devam edilebilir.
Not) Diğer Defterler: Yukarıda sayılanlar dışında ihtiyaç halinde tutulması gereken defterlerdir. İmalat defteri, Kombine imalatta imalat defteri, Bitim işleri defteri, Yabancı nakliyat kurumlarının hâsılat defteri, Ambar defteri vs.
C) DEFTERLERİN TASDİK ZAMANI (5)
1. Öteden beri işe devam etmekte olan mükelleflerin, defterlerin kullanılacağı yıldan önce gelen son ayda (2023 yılında kullanılacak defterler için aralık ayı sonuna kadar) notere tasdik ettirmeleri gerekir.
2. Hesap dönemleri Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından tespit edilenler, defterin kullanılacağı hesap döneminden önce gelen son ayda;
3. Yeniden işe başlayanlar, sınıf değiştirenler ve yeni bir mükellefiyete girenler; işe başlama, sınıf değiştirme ve yeni mükellefiyete girme tarihinden önce; vergi muafiyeti kalkanlar; muaflıktan çıkma tarihinden başlayarak on gün içinde;
4. Tasdike tabi defterlerin dolması dolayısıyla veya sair sebeplerle yıl içinde yeni defter kullanmaya mecbur olanlar bunları kullanmaya başlamadan önce.
5. Anonim Şirketler, Limitet Şirketler, Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit Şirketler ve Kooperatiflerin İlk kuruluşunda kullanmak zorunda oldukları defterlerinin tamamı ticaret sicilinde onaylatılacaktır.
D) TASDİK YENİLEME (ARA TASDİK) (6)
1. 2022 yılında kullanılan yasal defterlerini 2023 yılında da kullanmak isteyenler, 31 Ocak 2023 tarihi sonuna kadar,
2. Hesap dönemleri Hazine ve Maliye Bakanlığınca tespit edilenler (Özel hesap dönemi) bu dönemin ilk ayı içinde,
Tasdiki yeniletmeye (Ara Tasdiki Yaptırmaya) mecburdurlar.
E) ARA TASDİK (TASDİK YENİLEME) YAPILABİLECEK DEFTERLER
1. Yevmiye defteri, (Ara tasdik yapılmadan önce, kapanış onayı yaptırılması gerekir.)
2. Defteri kebir,
3. Envanter defteri
4. A.Ş Yönetim Kurulu Karar Defteri, (Ara tasdik yapılmadan önce kapanış onayı yaptırılması gerekir.)
5. Kullanılması halinde Damga Vergisi Defteri
F) KAPANIŞ ONAYI (TASDİKİ ) YAPILACAK DEFTERLER
1. Anonim Şirket Yönetim Kurulu Karar Defteri, (İzleyen faaliyet döneminin birinci ayının sonuna kadar normal hesap dönemleri için OCAK AYI Sonu)
2. Yevmiye Defteri, (İzleyen faaliyet döneminin altıncı ayının sonuna kadar normal hesap dönemleri için HAZİRAN AYI Sonu)
Yukarıdaki defterler dışındaki defterlerin KAPANIŞ TASDİKİ YAPTIRILMAZ.
G) E-DEFTER TUTAN MÜKELLEFLERİN DURUMU
E-Defter tutan mükellefler; Yevmiye ve Defteri Kebir defterleri dışında, tutmak zorunda oldukları defterleri kâğıt ortamında tasdik ettirmek ve tutmak zorundadırlar.
H) NOTERLERCE TİCARET SİCİLİ TASDİKNAMESİNİN İSTENMESİ
Tacirler tarafından fiziki ortamda tutulan yevmiye defteri, defteri kebir, envanter defteri, pay defteri, yönetim kurulu karar defteri ile genel kurul toplantı ve müzakere defterinin açılış onayları kuruluş sırasında ve kullanmaya başlamadan önce, izleyen faaliyet dönemlerindeki açılış onayları ise defterlerin kullanılacağı faaliyet döneminin ilk ayından önceki ayın sonuna kadar noter tarafından yapılır. Açılış onaylarının noter tarafından yapıldığı hallerde ticaret sicili tasdiknamesinin noterce aranması zorunludur. (7)
Sicil tasdiknamesi; tasdiknamede yer alan bilgilerde herhangi bir değişiklik olmadığı veya yenisi düzenlenmediği sürece geçerlidir. Buna göre elinde sicil tasdiknamesi bulunanlardan, tasdiknamede yer alan bilgilerde herhangi bir değişiklik yapmasına gerek olmayanlar mevcut belgelerini notere ibraz edebileceklerdir. (8)
Ticaret Sicili Tasdiknamesi bulunmayan firmaların, ticaret sicil müdürlüklerinde oluşabilecek yoğunluğu da dikkate alarak bu belgeyi geç kalmadan almaları faydalı olacaktır.
I) E-DEFTER’E GEÇİŞ TARİHİLERİ
Sektör ayrımı olmaksızın tüm mükellefler için e-fatura ve e-defter’e geçiş tarihleri:
|
YIL |
BRÜT SATIŞ HASILATI |
E-FATURA |
E-DEFTER |
|
2021 |
4 MİLYON TL |
01.07.2022 |
01.01.2023 |
|
2022 |
3 MİLYON TL |
01.07.2023 |
01.01.2024 |
Kaynak: www.MuhasebeTR.com